Narsist Ne Demek ? | Görkem Güler

Narsist Ne Demek
Narsistik kişilik bozukluğu DSM-5 tarafından tanımlanan kişilik bozukluklarından biridir ve borderline kişilik bozukluğu, histrionik kişilik bozukluğu ve antisosyal kişilik bozukluğu ile birlikte B kümesinde yer almaktadır. Narsisistik kişilik bozukluğu olan bireyler büyüklenmeci bir benlik duygusu, empati eksikliği ve hayranlık ihtiyacı sergilerler. Başkalarından özel muamele ve kendi beklentilerinin derhal karşılanması yönünde makul olmayan bir beklenti içindedirler. Genellikle sınırsız başarı, güç, cazibe, güzellik veya ideal aşk fantezilerine kapılırlar.

Narsisizm Kavramının Kökeni

Narsisizm terimi, Ovid'in Metamorfozlar'da anlattığı Yunan mitolojisindeki bir karakter olan, su perisi Liriope ile tanrı Cephysus'un oğlu Narcissus'tan türemiştir. Efsanevi hikayede, güzelliğiyle ünlü Narcissus, tüm taliplerini reddeder ve gururu yüzünden tanrılar tarafından cezalandırılır. Kendini bir gölde yansıtırken, kendi görüntüsüne aşık olur ve ona ulaşmaya çalışırken boğulur.

Çok genel olarak narsisizm kavramı, her bireyin iyi bir benlik imajına sahip olma ve dolayısıyla bunu korumak veya geliştirmek için yaşam ortamında kendini geliştirme deneyimleri arama ihtiyacı etrafında döner. (Pincus ve diğerleri, 2009). Aslında tüm bireyler normal narsisistik ihtiyaçlara ve narsisistik eylem motivasyonlarına sahiptir (Kohut, 1977) ancak narsisizmin sağlıklı ve patolojik ifadeleri olabilir; birincisi adaptif, ikincisi ise maladaptiftir.

Narsistik Kişilik Bozukluğu

DSM-5'te 'narsisistik kişilik bozukluğu' terimi, büyüklenme duygusu, takdir edilme ihtiyacı ve başkalarına karşı empati ve duyarlılık eksikliği ile karakterize patolojik bir kişilik tablosunu tanımlamaktadır. Narsistik kişilik bozukluğu hastaları kendi yeteneklerini abartma ve kendi kişisel başarılarına ve kazanımlarına aşırı önem verme, başkalarınınkini küçümseme ve değersizleştirme eğilimindedir. Bu nedenle genellikle övüngen ve gösterişçidirler, görkemli benlik imajlarını doğrulamalarına izin veren ilişkiler kurarlar.

Narsistik kişilik bozukluğu, abartılı ve dramatik davranışlar, zayıf duygusal düzenleme ve dürtüsellik ile karakterize kişilik bozukluklarını bir araya getiren B kümesi içinde sınıflandırılır. Görünüşte güçlü, ancak gerçekte kırılgan olan özgüven, bu kişilerin eleştirilere öfkeyle tepki vermelerine yol açar ve bu eleştirilere genellikle saldırganlık ve öfkeyle karşılık verirler.

Narsistik Kişilik Bozukluğu ve DSM-5

Narsisistik kişilik bozukluğu çok yönlü bir hastalıktır. Bozukluğun özellikleri birçok farklı şekilde kendini gösterebilir. Dahası, bozukluk şiddeti bakımından yüksek bir değişkenlik göstermektedir. Narsisistik bireyler dışa dönük ya da sosyal olarak izole, endüstrinin kaptanı ya da sabit bir işte tutunamayan, örnek vatandaş ya da antisosyal faaliyetlere eğilimli olarak ortaya çıkabilir. Bazıları iyi entegre olmuş ve önemli sosyal konumlara sahip olabilirken, diğerleri yüksek düzeyde psikososyal engellilik gösterebilir.

Bu büyük değişkenliğe rağmen, DSM-5 narsisistik kişilik bozukluğu tanısını tanımlamak için, altta yatan psikolojik yapıları dikkate almaktan kaçınarak birkaç açık psikopatolojik yöne odaklanmaktadır (Caligor ve ark., 2015). Bu bozukluk Mental Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı'nın (DSM-5, 2013) II. bölümünde yer almaktadır. Narsisistik kişilik bozukluğu tanısı konulabilmesi için aşağıdaki özelliklerden en az beşinin bulunması gerekmektedir:

• Görkemli bir benlik duygusuna sahiptir.

• Sıklıkla sınırsız başarı, güç, ihtişam, güzellik veya ideal aşk fantezileriyle meşguldür.

• Kendisinin özel ve eşsiz olduğuna ve sadece diğer özel kişiler veya yüksek statülü kişiler tarafından anlaşılabileceğine inanır.

• Aşırı hayranlığa ihtiyacı var.

• Her zaman özel bir şekilde muamele görmeyi bekler.

• Kendi hedeflerine ulaşmak için diğer insanları istismar etme eğilimindedir.

• Empati eksikliği gösterir: başkalarının duygularını ve ihtiyaçlarını tanımakta veya tespit etmekte zorlanır.

• Sıklıkla başkalarını kıskanır veya başkalarının kendisini kıskandığına inanır.

• Başkalarına karşı kibir gösterir.

Narsisistik Kişilik Bozukluğu Alt Tipleri

DSM-5 narsisistik kişilik bozukluğunu esasen tek ve homojen bir tablo olarak sunsa da, birçok yazar bozukluğun farklı alt tiplerinin varlığını savunmaktadır (örneğin 'farkında olmayan ve aşırı tetikte olan' Gabbard, 1989; 'kibirli ve utangaç' Ronningstam, 2005). Tipik bir ayrım, açık ve gizli narsisizm olmak üzere iki farklı narsisizm biçimini tanımlar.

Açık narsisizm - Büyüklenmeci

Büyüklenmeci alt tip olarak da bilinen açık veya aleni narsisizm, DSM-5'teki kanonik tanıma karşılık gelir ve bu nedenle en kolay şekilde tanınır. Açıkça büyüklenme, dikkat çekme, kibir ve gözlemlenemeyen sürekli kaygı sergiler. Bu kişiler, başkalarının ihtiyaçlarına çok az ilgi göstermelerine rağmen çekici olabilirler.

Gizli Narsisizm

Savunmasız alt tip olarak da bilinen gizli veya örtülü narsisizm, daha fazla savunmasızlık ve kırılganlıkla karakterize edilir. Hasta, başkalarının değerlendirmelerine karşı aşırı duyarlı, çekingen, acı çeken bir birey olarak tanımlanır. Sosyal ilişkilerinde genellikle utangaç, görünüşte mütevazı ve içe dönüktür.

Narsisistik Kişilik Bozukluğunun Şiddeti

Yakın zamanda bir alt bölüm daha önerilmiştir (Caligor ve ark., 2015) ve narsisizmin farklı alt türlerini sosyal işlevsellik ve bunun sonucunda ortaya çıkan şiddete göre ayırmaktadır. Genel olarak, narsisistik kişilik bozukluğunun şiddeti arttıkça, başkalarına ve aynı zamanda kendine yönelik saldırgan davranışlar da artar.

Yüksek işlevli narsisistik bozukluk

Yüksek sosyal işlevsellik düzeyinde, 'özerk' olarak adlandırılan bir narsisistik hasta alt tipi buluruz. Genellikle başarıları ve başkalarının hayranlığı aracılığıyla kendi büyüklük ihtiyaçlarını tatmin etmeyi başaran hastalardır. Bu bireylerin sosyal ve mesleki işlevleri iyidir. Buna rağmen, olumsuz yaşam olaylarına karşı çok hassastırlar ve duygusal çöküşler başarısızlıklardan veya aksiliklerden ya da daha genel olarak yaşlanmadan (yani rollerin, güzelliğin ve fiziksel performansın, enerjinin ve kariyer olanaklarının kaybı) kaynaklanabilir.

Orta işlevli narsisistik bozukluk

Orta işlevsellik düzeyinde, büyüklenmeci bir benlik algısı ve yakın ilişkilere daha az ilgi gösteren narsisistik hastalarla karşılaşırız. Bu kişiler toplumda, özellikle de iş ortamında orta derecede iyi işlev gösterebilirler, ancak kişiler arası ilişkilerde büyük sorunlar yaşarlar.

Düşük işlevli narsisistik bozukluk

Narsisistik bozukluk ve düşük sosyal işlevsellik ile başvuran hastalarda, borderline bozukluk gibi diğer komorbid bozuklukların özelliklerinin veya madde bağımlılığı gibi sosyal alanda önemli ölçüde engelleyici psikiyatrik bozuklukların varlığının gözlemlenmesi yaygındır. Bu hastalarda, patolojik büyüklenmecilik ile intihar düşüncelerine yol açabilecek derin bir utanç duygusu arasında gidip gelmelerine neden olan, kötü tanımlanmış ve istikrarsız bir benlik gözlemlenir.

Narsisistik Kişilik Bozukluğunun Nedenleri

Narsisistik kişilik bozukluğunun nedenleri çok çeşitli ve çok yönlüdür. Bazı ikiz çalışmaları, narsisistik kişilik özelliklerinin gelişimine genetik bir yatkınlık olduğunu öne sürmüştür (Jang ve ark., 1996). Saldırganlık, azalmış hayal kırıklığı toleransı ve işlevsel olmayan duygusal düzensizlik gibi özellikler narsisistik kişilik bozukluğu olan bireylerde gerçekten de mevcuttur.

Buna ek olarak, erken dönemdeki olumsuz deneyimler, ebeveynler veya akranlar tarafından reddedilme deneyimleri, kırılgan bir benliğin gelişimini teşvik edebilir ve böylece yetişkinlikte bozukluğun gelişimini destekleyebilir (Zvelc G., 2010). Tersine, ebeveynlerin çocuklarının olağanüstü yeteneklere sahip olduğuna inanması da dahil olmak üzere aşırı övgü de narsisistik kişilik bozukluğunun gelişimini destekleyebilir.

Narsistik Kişilik Bozukluğu | Narsisizm Ne Demek | Narsisizm Nedir | Narsist Ne Demek